Mantelleerkracht.
Er zijn veel overeenkomsten tussen de huidige toestand in de zorg en in het onderwijs. Ik noem alleen maar de werkdruk, de salariëring en idiote berg zinloze administratie. Ook het dedain van de mensen aan de knoppen is gelijk te noemen.
Sinds 21 oktober is er een overeenkomst bijgekomen. Is er in de zorg sprake van mantelzorg ….. in het onderwijs werd die dag officieel de mantelleerkracht ten doop gehouden.
Wat is een mantelzorger?
Op de site van de Rijksoverheid vinden we de volgende definitie: “Mantelzorg is onbetaalde en vaak langdurige zorg voor zieke familieleden of vrienden. Dit kan verzorging zijn of hulp bij dagelijkse activiteiten. Gemeenten ondersteunen mantelzorgers bijvoorbeeld met (tijdelijke) overname van de zorg door een vrijwilliger of beroepskracht (respijtzorg).” (1)
Voor deze column zijn de volgende woorden van belang: onbetaald, familieleden en dagelijkse activiteiten.
Op 21 oktober verscheen het volgende artikel in verschillende kranten. Onder meer in het Algemeen Dagblad. (2)
Ik citeer enkele zaken uit het artikel:
“Basisscholen kunnen in noodsituaties kiezen voor onbevoegden voor de klas, een vierdaagse schoolweek die langer duurt dan de toegestane zeven weken of het schrappen van bepaalde vakken.” (De kop klopt niet en is wat hitserig. Er staat niets in over ouders voor de klas, maar ik geloof aan de andere kant ook niet dat er veel eisen aan de onbevoegden worden gesteld zoals verklaring omtrent gedrag of andere zaken. Die verklaring had een nicht van mij trouwens wel nodig toen ze koffiejuffrouw in een toenmalig bejaardentehuis werd. Dat dan weer wel.)
“Elke basisschool moet een noodplan maken en kunnen aantonen dat ze niet anders kan dan deze maatregel te nemen.” (Dus het water staat deze scholen aan de lippen en dus moeten ze de administratieve ballast van een noodplan erbij nemen. Dat moet dus in voorkomend geval bekeken, gewogen en beoordeeld worden. Met het risico dat het niet voldoet en herschreven moet worden.)
“We passen ons aan aan de huidige werkelijkheid en bekijken de meldingen in hun context”, verklaart Daan Jansen, woordvoerder bij de Onderwijsinspectie. ,,Maar scholen moeten wél kunnen uitleggen wat ze doen en waarom ze dat doen. Zo zorgen we dat ze goed blijven nadenken over de maatregelen.” (De inspectie zorgt er dus voor dat scholen blijven nadenken. Gelukkig. Want de kans is groot dat een school dergelijke beslissingen zonder enig nadenken neemt. Scholen die dergelijke beslissingen met pijn in het hart na veel wikken en wegen moeten nemen omdat ze geen andere uitweg zien. De arrogantie.)
De inspectie zal een goedwillend oogje toeknijpen als de “onderwijskwaliteit maar gehandhaafd blijft.” Ik geloof niet dat ik aan deze zin iets hoef toe te voegen. Ik vermoed zo dat er scholen zijn waar kwaliteit even van ondergeschikt belang is. Hoe graag ze het ook anders willen. Ze zijn blij als ze al roeiend met theelepels vrijdagmiddag half 3 zonder al te grote kleerscheuren halen.
Natuurlijk is deze ontwikkeling een volgende stap op een, al langer bestaand, hellend vlak. We hadden de situatie waar we nu in zitten enkele jaren geleden niet kunnen voorspellen. Deze nieuwe ontwikkeling ook niet en dus de komende stappen op deze neerwaartse spiraal ook niet.
De volgende stap zal wellicht worden dat onbevoegden voor langere tijd voor de groep mogen, dat de robotisering wordt omarmd in het onderwijs, dat thuisonderwijs gepromoot gaat worden of dat onderwijsgevende een baan in ploegendienst gaat worden. The sky is the limit.
Ik kom terug op mijn definitie van mantelzorg: “Mantelzorg is onbetaalde en vaak langdurige zorg voor zieke familieleden of vrienden.”
Haal het woord zieke in deze definitie weg en denk aan de onbevoegde voor de klas. En voila …. De mantelleerkracht is geboren.
Ik bedenk me dan allerlei praktische zaken die een antwoord moeten hebben:
- Wie is er verantwoordelijk als een kind lelijk valt tijdens de pauze?
- Wie is er aanspreekbaar als de resultaten kelderen?
- Is er enige vorm van selectie aan de poort?
- Welk percentage mantelleerkrachten is toelaatbaar? (Ik begreep dat er in Amsterdam een school is met maar een enkele bevoegde leerkracht)
- Wie overlegt met externen?
- Hoe zit het met leerlingzorg in genoemde groepen?
- Wat als de onbevoegde een dag geen zin of tijd heeft? Is er een soort van contract?
Natuurlijk zijn de gevolgen om allerlei redenen weer desastreus.
Dat een en ander slecht is voor de kwaliteit van onderwijs moge duidelijk zijn.
Als we kijken naar gelijke kansen is het volgende op te merken; de scholen die van deze mogelijkheid gebruik gaan maken zijn de scholen in de zogenaamd “lastige” wijken. Op deze scholen zitten kinderen die rust, regelmaat en goed onderwijs nodig hebben. Door het huidig tekort ontbreken de eerste twee al en nu is de laatste ook opgeofferd. Deze kinderen krijgen minder, slechter of soms geen onderwijs. De kinderen die goed onderwijs zo ontzettend hard nodig hebben. Er ontstaat een ontoelaatbare tweedeling in onderwijsland. Ik werk in Assen en merk wel iets van het tekort maar dergelijke draconische maatregelen zijn hier (vooralsnog) niet nodig. We voelen het beest wel dichterbij komen sluipen. Soms zeg ik gekscherend dat hij nu bij Zwolle zit. Ik heb vele jaren in Amsterdam-West gewerkt en volg de situatie daar nog op de voet. Daar is het tekort voelbaar op iedere school. Het verschil tussen de provincie en de stad zal groeien. In zo’n klein land een onwenselijke ontwikkeling.
Voorts zal het de toestroom naar de PABO niet verhogen. Zou jij jaren gaan leren en een enorme schuld aangaan voor een beroep waarvan de waarde door het ministerie op deze wijze wordt benaderd?
De minister heeft het duidelijk opgegeven. Dat is een erge constatering. Voor hem, maar ook voor ons. We kunnen geen minister hebben die op heeft gegeven. En is een logisch gevolg van opgeven niet dat je je portefeuille teruggeeft?
Het moge duidelijk zijn dat de oplossing van de problemen wel goed onderwijs maar geen goed geld mag kosten.
Bertus Meijer / Onderwijsenzo
Oktober 2019
Literatuur:
2. https://www.ad.nl/binnenland/is-er-geen-juf-dan-mag-er-toch-een-ouder-voor-de-klas~aadb316b/
Geen opmerkingen:
Een reactie posten