076. Ik lees dingen: "Stelsel van gemiddelden schaadt het individu."

 Ik lees dingen.

“Stelsel van gemiddelden schaadt het individu.”

 

Op 3 december 2020 verschijnt op de site van de Onderwijscommunity een artikel met als prikkelende titel “Onderwijsstelsel stelt niet het kind centraal”. (1) Een geluid dat we vaker horen. Ik ben benieuwd wat in dit artikel de onderbouwing van deze stevige stellingname is. 

 

De auteur (Rosa Gerlach) is een van initiatiefnemers van Oerstroom. Op de site (https://www.oerstroom.com) zie ik dat ze zichzelf presenteert als ontwerper, visionair, intuïtief en systemisch coach, space holder. Okay ….. helder. Haar compagnon in deze heeft wel enige onderwijsachtergrond. LinkedIn leert me dat hij momenteel, sinds 2017, niet meer in het onderwijs werkzaam is. Als groepsleerkracht niet meer sinds 1996. Wel lees ik kwalificaties als visionair en sjamaan.

 

Ik lees op de site de volgende doelen:

“Wij gaan het primair onderwijs in Nederland in de komende 10 jaar radicaal transformeren.”

 

“We voelen tot in onze botten dat het huidige onderwijssysteem geen recht doet aan kinderen en leerkrachten. We weten tot in het diepst van onze ziel dat we samen in staat zijn ons droomonderwijs te realiseren. We hebben een helder beeld van het onderwijs in de nieuwe tijd en weten hoe daar te komen.”

 

“Wij gaan mensen en organisaties weer thuis brengen in zichzelf, door de veilige ruimte te bieden waarin ze (nog diepgaander) kunnen verbinden met hun oorsprong. Vervolgens gaan we samen – op speelse en moeiteloze wijze – vanuit die natuurlijke oerstroom vormgeven aan het onderwijs van de toekomst.”

 

Wat een grote woorden en ambities; radicaal transformeren, in mijn botten, in mijn ziel, verbinden met de oorsprong. Ik ben benieuwd hoe deze zaken handen en voeten gaan krijgen in het genoemde artikel. Dat doe ik zoals gewoonlijk aan de hand van enkele citaten.

 

Citaat 1:

“De schade die het leerstofjaarklassensysteem aanricht ontwricht kinderlevens en creëert uiteindelijk verdeeldheid in de samenleving.”

Wat volgt is een reeks anekdotes uit het persoonlijk leven van de auteur. Uit deze anekdotes moet dus blijken dat ik sinds 1983 bezig ben met het ontwrichten van kinderlevens en meewerk aan de groeiende verdeeldheid in de samenleving. Een verdeeldheid die ik in het vervolg niet onderbouwd zie. Het ontwrichten van kinderlevens ook niet trouwens. 

De auteur was (is) namelijk te slim en mega-leergierig. Niet gewoon leergierig dus …. nee, mega-leergierig. Maar na een eenmalige gebeurtenis heeft ze een fixed-mindset ontwikkeld. 

 

Citaat 2:

“Aan het einde van de rit kreeg ik een vwo-advies mee: ik was gelukt. En doodongelukkig, want in feite had ik al die jaren niets geleerd.  Anders dan gehoorzaam kennis te reproduceren voor de gemakkelijke opdrachten. Het onderwijssysteem had een perfect product afgeleverd, of toch niet?”

Hier valt een en ander over te zeggen.

Allereerst weet ik de leeftijd van de schrijver niet, maar ik kan me voorstellen dat “mega-giga-superslimme” kinderen vroeger als ideale leerlingen werden gezien. Wij wisten niet beter, we hadden niet geleerd ermee om te gaan en pas de laatste jaren is er enige kentering zichtbaar in de vorm van plusklassen, extra en andere uitdaging en Leonardoscholen.

Suggereren dat we VWO als gelukt zien roept meteen de vraag op of we HAVO en VMBO als mislukt zien. Daar wordt verder niet op ingegaan maar deze kwalijke suggestie blijft wel in de lucht hangen. Een suggestie die ik (om ook eens anekdotisch te zijn) verwerp. 

 

Het is vooral de laatste zin die bij mij weerstand oproept. 

Ten eerste is het praten over zo’n grote tak van sport waarin miljoenen leerlingen van tienduizenden mensen op duizenden onderwijsinstellingen les krijgen als zijnde een (1) systeem natuurlijk bezijden de waarheid. 

En om vervolgens te stellen dat we producten afleveren die, het liefst, perfect zijn getuigt helemaal van gering inzicht in de gang van zaken op de gemiddelde hedendaagse school.

 

Citaat 3:

“Ik had een enorme leerhonger en een onuitputtelijke intrinsieke motivatie, die zo sterk was, dat de basisschool er niet in slaagde deze kapot te maken.” 

De volgende streep aan de balk is het feit dat we blijkbaar ons best doen om leerhonger en intrinsieke motivatie kapot te maken. Ik ga me zo langzamerhand misdadig voelen en ben nog maar aan het begin van het schrijfsel.

 

Enkele citaten uit de rest van het artikel over het vak dat ik al jaren met vallen en opstaan uitoefen. In de praktijk …. met krijt aan de vingers en zo. Een vak waarin ik en mijn collega’s elke dag leren …. Inderdaad, een leven lang leren. 

 

“In feite ontmoedigt ons schoolsysteem een lerende houding én het bemoeilijkt verbinding tussen kinderen onderling. Het zet hen tegen elkaar op.”

 

“Maar ja, op school draait het om cognitieve resultaten, afgezet tegen een lineaire, gemiddelde leerlijn. En zo is het onderwijsstelsel in zijn huidige vorm heel misvormend voor de samenleving.”

 

“Deze anders lerenden krijgen dagelijks de impliciete boodschap niet goed genoeg te zijn.”

 

“Hun enorme potentieel wordt dus niet aangesproken en geen recht gedaan. Niet door het onderwijssysteem nog door de maatschappij nadien.”

 

Behalve de anekdotes wordt niets, helemaal niets, op welke manier dan ook onderbouwd. De auteur heeft op gevoel een aantal zaken geconcludeerd uit haar persoonlijk leven en daar met enige gretigheid het hele onderwijssysteem (Whatever that may be) aan opgehangen om hetzelfde systeem daarna volledig af te fakkelen. Hier valt op zijn zachtst gezegd heel veel op af te dingen. 

 

Conclusie:

Ik stelde in het begin dat ik benieuwd was naar de onderbouwing van de stellingen. Die is er niet. Wat volgde was een geheel aan persoonlijke anekdotes. Anekdotes die het bij de mensen die er gevoelig voor zijn zeker de handen op elkaar zullen krijgen. Deze mensen zullen ook van deze column weer het bekende vinden en concluderen dat ik de verbinders onaardig benader. 

Als er een onderbouwing is dan wordt deze opgehangen aan het eenmalig noemen van onbewezen of flinterdun bewezen inzichten als mindsets, beelddenken en neurodiversiteit.  Hoe of wat is niet duidelijk.

 

Jammer genoeg zie ik vooral een houding vol respectloos dedain naar de mensen die zo hard werken en zo hard bezig zijn om alle (!) kinderen kansen te geven. Dat daar verbetering nodig is, zal niemand ontkennen. Dat daar dingen mis gaan, zal ook niemand ontkennen. Dat de kwaliteit van de mens voor de klas beter kan en moet weten we inmiddels ook. Maar niet vanuit deze hooghartige houding. Dit neigt naar bashen van een sector die klap op klap te verduren krijgt. 

Om maar een uitgekauwde term te gebruiken: ik zie geen enkele poging tot verbinding of opening naar dialoog.  Integendeel. Als ik al een verbindende dialoog aan zou willen gaan, dan niet op basis van dit artikel en de Oerstroomwebsite. Een jammerlijk gemiste kans …. 

 

 

Bertus Meijer / Onderwijsenzo

December 2020

 

1.     https://www.onderwijscommunity.nl/2020/12/onderwijsstelsel-stelt-niet-het-kind-centraal/