vrijdag 1 maart 2019

020. Laat het kwantitatief tekort geen kwalitatief tekort worden.


Laat het kwantitatief tekort geen kwalitatief tekort worden.


Werp een blik op de site lerarentekortisnu.nl (1) en het zal je duidelijk zijn. We hebben te maken met een enorm lerarentekort. Natuurlijk wist je dit al, maar de dagelijkse cijfers zien maakt het echt inzichtelijk. 
Want deze kille cijfers zijn onthutsend:
Een tekort van 2322 fte in 2019 oplopend naar 10847 fte in 2026. (2)
Scholen wringen zich dagelijks in allerlei bochten om dit probleem op te vangen. Op de site lerarentekort kun je registreren naar oplossing: parttimer komt terug, directeur voor de klas, invaller via detacheringsbureau, verdelen, onbevoegde voor de klas, ouder met lesbevoegdheid voor de klas, klas naar huis sturen, werkdrukgelden inzetten, gepensioneerde voor de klas en andere oplossingen.
Als je naar de statistieken kijkt op deze site zit je dat het om tienduizenden leerlingen per week gaat.

Huidige oplossingen
Veel van de genoemde oplossingen zijn ook een kwalitatieve aderlating: 
·      Als een klas verdeeld wordt krijgt ze die dag minder goed les dan normaal. Ze komen in een andere groep die daar ook gevolgen van ondervindt. Vaak krijgen ze een boekje met kopieën mee met wat werkbladen en puzzels. Niks mis mee … voor een dagje. En hoe dan ook een verhoging van de werkdruk.
·      Bij een invaller is er, hoe goed ze ook zijn, ook sprake van een lagere kwaliteit van lesgeven dan door de reguliere leerkracht die de klas met al zijn ins en outs kent. Voor men in de gordijnen klimt wil ik aangeven dat invallers alle eer verdienen die er maar is, maar verwachten dat ze een klas lesgeven als de eigen leerkracht is onredelijk.
·      Een directeur of intern begeleider voor de klas betekent dat andere taken blijven liggen en er derhalve in die zin een kwalitatieve aderlating is. De taken die van belang zijn worden niet, later of met minder aandacht uitgevoerd. Men kan niet anders. We vergeten weleens dat met de invoering van passend onderwijs de taak van de intern begeleider al veel zwaarder is geworden. Net zoals die van de mensen voor de groep.
·      Werkdrukgelden inzetten betekent dat er andere teamleden niet dat kunnen doen wat ze willen en moeten doen.
·      En over onbevoegden voor de klas hoef ik het hopelijk niet te hebben. Een oplossing waar men, wat mij betreft, nooit naar moet grijpen.
·      Ook een klas naar huis sturen is voor de doorgaande onderwijskwaliteit niet bevorderlijk. 
·      Alleen bij het terug laten komen van de duo collega is de 100% kwaliteit van het onderwijs gegarandeerd. 
Realiseert men in Den Haag dat we niet anders kunnen dan deze oplossingen kiezen terwijl we ondertussen weten dat we knagen aan de kwaliteit van het onderwijs. En waar het eerst incidenten waren kunnen we nu spreken van structurele maatregelen.
Zouden de ouders die weleens mopperen op het staken zich dit realiseren?
Dit gezegd hebbende kan ik dus alleen maar concluderen dat het kwantitatieve lerarentekort ook een kwalitatief lerarentekort aan het worden is. 

Handreiking
Vanuit Den Haag is het nog een beetje stil. Er schijnen volgens het CNV allerlei onderhandelingen te zijn maar we horen niks. Het geheel is met geheimzinnigheid omhuld. Voor het CNV wel voldoende reden om niet mee te doen met stakingsacties op 15 maart. 
Gelukkig kwam er ergens in november, na lang wachten, een handreiking “Een lerarentekort op uw school” van het ministerie. (3)
De definitie van handreiking is trouwens volgens Van Dale: 

Je hebt gezocht op het woord: handreiking .
hand·rei·king (de; v; meervoud: handreikingen)1hulp: iem. een handreiking doen
(4)

Hun uitgangspunt was veiligheid van personeel en leerlingen en kwaliteit van onderwijs.
Ik lees verder onder andere in deze handreiking:
·      Een nog niet bevoegde zij-instromer mag zelfstandig voor de groep.
·      Lio’ers met minimaal 180 studiepunten mogen zelfstandig voor de groep.
Verdelen, samenvoegen, intern begeleiders of anderen met een bevoegdheid vragen mag maar wordt niet gestimuleerd.
Het ministerie erkent dat de werkdruk bij de eerste twee (verdelen en samenvoegen) de werkdruk groter wordt. Mij lijkt dat bij het inzetten van bijvoorbeeld de intern begeleider diens werkdruk ook groter wordt omdat taken blijven liggen die wel gedaan dienen te worden.
In noodsituaties kunnen onder andere onderwijsassistenten zelfstandig voor de groep. Er is een bevoegde leerkracht in de buurt. Deze geeft eerst de uitleg. (Over werkdrukverzwaring gesproken). Ik ben benieuwd of dit zo in de praktijk gebeurt.

In geval van uiterste nood mogen de volgende vakken door onbevoegden worden gegeven: muziek, drama, handenarbeid, kunst en wereldoriëntatie. De eerste 4 desnoods ook door een kunstenaar of muzikant (het staat er echt letterlijk)

Kwaliteit
In de voorwaarden staat dat “de kwaliteit van het onderwijs centraal moet staan.” Hoe dat moet gebeuren wordt verder niet aangegeven. Kwaliteit van onderwijs komt verder niet aan bod in de brochure van 18 pagina’s. En dat is zorgwekkend.
Het is duidelijk dat dit foldertje in paniek is geschreven. Na heel lang en veel gedoe uit het veld kwam hij eindelijk en bleek het een inventarisatie te zijn van oplossingen die al lang bedacht zijn en die al lang uitgevoerd worden. Voor mijn gevoel alleen omdat het volk morde.
Tot zover dus de, volgens de betekenis van het woord handreiking te verwachten, hulp.

Ik herhaal dus dat er in 2026 een tekort is van bijna 11000 fte. Dat zijn dus 11000 fulltimebanen. Tienduizenden kinderen zullen dan dagelijks kwalitatief minder goed onderwijs krijgen. En dat niet alleen in 2026, maar in de jaren ervoor en erna ook. Stel je even voor wat voor gevolgen dat heeft. Ik denk dat dat kwalitatieve “bijeffect” van het kwantitateive  tekort bij de mensen aan de knoppen nog niet echt op het netvlies staat. Terwijl de gevolgen op lange termijn natuurlijk desastreus zijn. 

Stille reserve
Een van de remedies die het ministerie voorstelt is het aanboren van de stille reserves en mensen die parttime werken meer te laten werken. Dat klinkt wel aardig.
Maar ……… niemand vraagt zich af waarom de stille reserve ooit gestopt is. Of waarom men minder is gaan werken. Is dat weleens onderzocht? Ikzelf ben een aantal jaren terug na 28 jaar fulltime voor de groep van 5 naar 4 dagen gegaan. Dit was mijn beste besluit ooit en ik wil nooit meer terug. Ik ben, denk ik, geen uitzondering. Onder de huidige omstandigheden is vijf dagen een haast onmogelijke opgave. De stille reserve aanboren zal weinig fte’s opleveren. 
Het lijkt erop dat men wanhopig oplossingen zoekt om maar niet het beroep zelf aantrekkelijk te maken (meer salaris en minder werkdruk). Het waarom is me vooralsnog niet duidelijk. We kunnen het echt niet harder roepen dan we al doen. 

Bertus Meijer
Onderwijsenzo
Maart 2019 

Verder lezen:


Geen opmerkingen:

Een reactie posten