002. Als we het maar begrijpen ..... dat begrijp ik niet.

Waarom spelling ? Ook bij topo.

Ik belandde onlangs op internet in een vreemde discussie.
De vraag was of we bij het toetsen van topografie ook spelling in onze normering mee moeten nemen. Op zich geen vreemde vraag. Er is namelijk geen eenduidigheid over.

Tot mijn verbazing vonden de meeste collega's dat niet.
Enkele redenen die werden aangedragen:

• "Dan benadeel je de kinderen met dyslexie of andere taalproblemen."
• "Als ik het maar begrijp is het goed."
• "Je toetst toch topo en niet spelling?"
• "Spelling is hier niet belangrijk"
• "Het moet er wel op lijken."
• "Wat wil je meten? Topo of spelling?"
• "Spelling toets je alleen maar bij spelling."
• "Autocorrect corrigeert het toch in je navigatie"
• "1 Fout in een woord is niet erg .... 2 wel."

De voorstanders waren in de minderheid. 
Hun argumenten:

• "Maar waarom leer je ze niet meteen hoe je het goed schrijft? Anders leren ze het zichzelf fout aan. "
• "Leren gaat ook om nauwkeurigheid"
• "Als het alleen tijdens spelling belangrijk is, dan wordt het geen automatisme om goed te spellen."
• "..... veel leerkrachten.leggen de lat veel te laag voor diegenen die het makkelijk aan kunnen. We hebben vaak de neiging het ze te gemakkelijk te maken..."
• 
  

En mijn reactie :

• " Ik reken het fout en neem het ook mee in mijn normering. We leren ze met spelling het verschil tussen potten en poten. We rekenen het fout bij een dictee en we hopen dat ze het gaan gebruiken in hun schriftelijke uitingen. Dat is het doel van spelling, lijkt mij. Maar als ze Rotterdam als Roterdam schrijven doen we er ineens niet moeilijk over. Want we begrijpen toch wat er staat... Ik snap dat niet helemaal. Spelling is net als begrijpend lezen een vak dat een vaardigheid aanleert die in andere vakken gebruikt moet worden. Uiteraard houd je rekening met kinderen met dyslexie of andere problemen. Maar ik vind dat we best eisen mogen stellen en niet genoegen hoeven te nemen met "als we maar snappen wat er staat." Het doel is mijns inziens de plaatsen weten te vinden en ze goed schrijven."

Ik moet eerlijk zeggen dat ik met mijn reactie geen warm onthaal kreeg. 

Mijns inziens is spelling, net als begrijpend lezen een vaardigheid. 

Een vaardigheid is : 
"De automatisering van een bepaalde handelwijze, waarbij de meest geschikte strategie of tactiek zonder verder nadenken wordt gebruikt. Vaardigheden zijn een belangrijke doelstelling van het onderwijs, maar ze zijn ongrijpbaar voor de docent, omdat de student zelf bepaalt of hij beschikbare strategieën en tactieken wil toepassen." (www.encyclo.nl)


Dus een vaardigheid die je op allerlei andere momenten, zonder nadenken, moet kunnen gebruiken. Die geautomatiseerd is. En dat lukt alleen maar door de handeling vaak te verrichten. Daar helpt alleen de spellingles niet bij.
Voor mij is het doel van spellingonderwijs dat je goed spelt in al je taaluitingen. Spelling moet geïntegreerd zijn in de andere vakken en niet op zichzelf staan.
Ik leg altijd de link met autorijden. Alleen de rijlessen zijn niet voldoende. Ik heb pas de eerste duizend kilometer in mijn eigen Swiftje echt leren autorijden. Je moet kilometers maken en je de handelingen eigen maken. Zo ook met vaardigheden als spelling, begrijpend lezen en rekenen tot 100.

Als mensen tevreden zijn met het kunnen begrijpen van het geschrevene vraag ik me af of ze hun werk wel serieus nemen. Je wilt toch wel meer? Kinderen kunnen toch wel meer?

"Maar kinderen met dyslexie dan?" is een veelgehoord antwoord.
Uiteraard houd je daar rekening mee. Dat lijkt me evident. Maar het is toch niet de bedoeling dat je de normen voor de andere kinderen gaat verlagen omdat er in je klas enkele kinderen met dyslexie of andersoortige taalproblemen zijn? 
Je vraagt in dit geval namelijk iets aan de kinderen dat ze moeten kunnen. 
Ze hebben vaak enkele weken de tijd om 25 topografische termen te leren. Lijkt mij een haalbare taak.

Bertus Meijer
December 2018