Waarom voelen we ons soms zo gekwetst?
Soms zeggen ouders iets dat ons kwetst. We voelen ons aangevallen en nemen het mee naar huis. Het blijft door ons hoofd malen en we vragen ons af waarom mensen dit soort zaken zeggen. Ik denk dat we het allemaal weleens hebben meegemaakt.
In een ander verband schreef ik ooit:
· “Je hoort collega’s wel zeggen “We doen het toch voor de kinderen” of “Als we staken (lees: voor ons zelf opkomen) zijn de kinderen de dupe.” Dat heeft als gevolg dat we doorgaans helemaal opgaan in ons werk en het een deel van ons als persoon wordt. Daarom zijn we extra gevoelig voor kritiek. Kritiek op ons werk voelt dan als kritiek op ons als mens. Op wie we zijn. Dat willen vermijden is een niet meer dan logische reactie. Maar niet iedere logische reactie is een goede reactie. Zeker als het een reactie is die gevoed wordt door emotie in plaats van professionaliteit.”
Wat is kwetsbaar?
Van Dale geeft als betekenis bij kwetsen: krenken, beledigen.
En wat we voelen is gekrenkt zijn. We zijn getroffen in onze gevoelens. We krijgen kritiek op ons als mens. We zijn daarin kwetsbaar. En dat doet pijn ….
Kwetsbaar betekent niet meer dan “te kwetsen zijn”. Jij staat open voor kwetsen. Jij kan gekwetst worden. De sleutel ligt dus ook bij jou. Want mensen die onprettige dingen zeggen zullen altijd blijven.
Ouders reageren vaak vanuit hun emotie en wij worden geacht professioneel te reageren. Die rollen zijn duidelijk. Doorgaans bijten deze rollen elkaar niet. Tenzij ouders je “raken” met hun opmerkingen en je ook emotioneel wordt. Dat hoeft voor de ander niet eens merkbaar te zijn, maar zelf voel je het gebeuren.
Wat maakt ons letterlijk kwetsbaar?
Velen van ons doen ons werk met 100% toewijding. Met hart en ziel gaan we elke dag weer vol goede moed aan de slag. We werken lang door, we maken overuren en verwaarlozen soms ons privéleven.
Als je vraagt waarom (dat heb ik ooit gedaan op Onderwijsenzo) krijg je de volgende antwoorden:
· 1. “Het zijn mijn kinderen. Daar doe ik alles voor.”
· 3. “Als je dit werk niet vol passie doet ben je geen goede leerkracht.
· 4. “Ik hoef geen loonsverhoging. Ik zou het voor niks doen.”
De suggestie dat het gewoon werk is en dat je werkt voor het geld werkt bij sommigen als een rode lap op een stier.
Los van het feit dat deze houding best minder professioneel (been there, done it) is speel je de publieke opinie en de politiek enorm in de kaart. Ten koste van jezelf en ten koste van je collega’s die op een meer gezonde manier met dit werk omgaan.
Want:
· Ad. 1 Het zijn om te beginnen je kinderen niet. Het zijn je leerlingen gedurende een jaar en daarna zijn ze de leerlingen van een collega. Ik heb geen kinderen maar zou het erg onprettig vinden als iemand zo over mijn kind zou praten.
· Ad. 2 Onderstaande definitie van roeping komt van de site www.woorden.org. Is je werk voor de klas echt iets waarvan je vindt dat je het móét doen? En dan heb ik het niet eens over de stem van wie dan ook van buitenaf die je “roept”.
· Ad. 3 Citaat: “Als je dit werk niet vol passie doet ben je geen goede leerkracht.” Deze manier van collega’s (!) de maat nemen is natuurlijk helemaal vreemd. Het is niet aan jou om te beoordelen wat een goede leerkracht is. In dit artikel doe ik dat ook niet. Ik probeer aan te tonen dat je op meer manieren een goede leerkracht kan zijn en hoe je met gekwetst zijn om kan gaan.
· Ad. 4 Zeggen dat je het werk zo leuk vindt dat je het wel voor niks zou willen doen is om te beginnen grootspraak. En als het niet zo is ben je dus een betaalde vrijwilliger. Laten we het onderwijs aan onze leerlingen over aan betaalde vrijwilligers? Wat een devaluatie van het vak.
Deze houding maakt je wel letterlijk “kwetsbaar”. Want de minste kritiek op je werk (en die krijg je) is kritiek op jou als mens. Ze raakt je in je roeping, ze raakt je in je passie …… ze raakt je in je ziel. Als je zo in het vak staat ben je vaak erg snel geraakt en gepikeerd.
Hoe ga je om met beledigingen?
Realiseer je om te beginnen dat de zender van de kwetsende opmerking niet alleen iets over jou zegt maar vooral over zichzelf. Deze zit niet goed in zijn vel, deze voelt zich niet tevreden met zichzelf. Het is vaak een klacht in een lelijk jasje. En met klachten kun je gewoon professioneel omgaan.
Baerbel Wardetski stelt dat jij beslist wat je kwetst. Realiseer je dat het voor de ander soms niet meer dan een terloopse opmerking was.
Na een krenking zijn we vaak woedend. Dat is volgens Wardetski een normale reactie. Hiermee schakelen we de pijn uit. Deze verwoestende woede herken ik bij mezelf. Mijn lichaam reageert met een schrikreactie.
De krenking raakt dus een zere plek. Ga, als je tot rust bent gekomen, eens bij jezelf na welke zere plek ineens zo’n pijn doet. En daar zal je toch echt zelf iets mee moeten. Het is niet eerlijk te verwachten dat een onwetende ander dat doet. Jouw welzijn is toch niet afhankelijk van het gedrag van de ander?
Grenzen.
Het is wel belangrijk je grenzen aan te geven. Degene die kwetst mag weten dat hij je heeft geraakt. En dat je het eigenlijk niet accepteert. Waarom vinden het zo moeilijk om te zeggen dat je je gekwetst voelt door de ander? Wij hebben namelijk wel de neiging om ons nadien in de personeelskamer te uiten en los te gaan. De ouder die je kwetste weet van niets. Waarom zeg je niet gewoon tegen hem dat je gekwetst bent en dat je het een onprettig gesprek vindt. Breek desnoods het gesprek af en laat de wel de deur open voor een vervolgafspraak maar eis dat dat op een normale toon gebeurt. Eis respect.
Maar, zoals gezegd, bekijk je werk ook meer als werk. Werk dat je met 100% inzet doet. Maar het blijft werk. Als je daarin “aangevallen” wordt, word je minder zelf persoonlijk geraakt. Ik heb het helaas zelf ook moeten leren en hoop dat jullie niet door vallen en opstaan leren maar gewoon meteen blijven staan. Dat je goed bent voor de leerlingen is evident. Maar je mag ook goed zijn voor jezelf.
Bertus Meijer
Onderwijsenzo
Februari 2019
Literatuur:
Het is niet persoonlijk bedoeld. Voorkom dat je gekwetst wordt.
BaerbelWardetski
Uitgeverij Forte – Baarn (2013)
ISBN 978 – 90 – 5877 – 207 7
Geen opmerkingen:
Een reactie posten