De tien geboden van Stijn de Paepe.
Nummer 9: Wees bezeten door uw vak
Stijn de Paepe noemt zich een moderne Vlaamse rederijker. Sinds september 2016 schrijft hij dagelijks een dagvers in de Vlaamse krant “De Morgen”. Onlangs bestond het vers uit tien geboden voor het onderwijs. In deze reeks columns licht ik er steeds eentje uit.
Vandaag nummer 9: “Wees bezeten door uw vak.”
In dit gebod zijn twee woorden te vinden die aandacht verdienen; bezeten en vak.
Bezeten:
Ik kom op internet een aantal betekenissen tegen: idioot, driftig, manisch, panisch, fanatiek, geschift, maniakaal, stapelgek, doldriftig, verkikkerd, waanzinnig, krankzinnig en hartstochtelijk. (1)
Ik geloof niet dat dit erg positieve omschrijvingen zijn. Zou de schrijver echt willen dat ik manisch, panisch en krankzinnig ben van mijn vak? Ik denk het niet. Ik hoop het niet.
Ik verzet me altijd tegen mensen die het vak als een roeping zien. Die alles doen voor hun kindjes. Zelfs voor niets.
Die insteek is weinig professioneel en koren op de molen van politici. Die sneutjes doen het zelfs voor niets ….. met hun salariseisen. Onderwijs als betaalde vrijwilligersbaan. Dat moeten we collectief niet willen.
En een roeping is het ook niet. Het is gewoon werk. Werk dat ik met 100% inzet doe (mensen die 200 zeggen kunnen niet rekenen en mogen alleen al om die reden al niet voor de klas), maar met mijn roeping doet mijn hypotheekverstrekker niets. En geef hem eens ongelijk.
Maar een zekere andere bezetenheid moet er wel zijn. De ontwikkelingen gaan snel. Soms goed en soms slecht. Soms effectief en soms ineffectief. Soms traditioneel en soms vernieuwend. Soms kansen vergrotend en soms desastreus voor gelijke kansen.
Ik probeer, ook voor Onderwijsenzo, de actuele ontwikkelingen bij te houden. En ik moet zeggen dat dat een klus is. Mijn belangrijkste bron van informatie is Twitter. Daar worden veel onderzoeken, actualiteiten en artikelen gedeeld. De toon is soms hard en onredelijk. Prik daar doorheen en je hebt een schat aan informatie. Informatie om je vak te verbeteren.
In die zin heb ik een zekere bezetenheid. Een professionele bezetenheid in plaats van de eerder genoemde roeping-gestuurde bezetenheid. Een gezonde bezetenheid die mij en de kinderen hopelijk iets oplevert.
Vak:
Ook hier vind ik meerdere betekenissen: beroep, baan, job, ambacht, schoolvak, leervak.
Meer gezonde betekenissen dan ik vond bij bezetenheid. Het woord ambacht spreekt mij altijd zeer aan.
Een ambacht:
“Ambacht is het met de hand maken van producten en goederen. Anders dan bij industriële productie worden ambachtelijke producten elk per stuk met machines en handgereedschap gemaakt. Geen voorwerp is precies hetzelfde omdat er altijd afwijkingen ontstaan. Wie ambachtelijke producten maakt, werkt met zijn of haar handen. Het werken met de hand is tijdrovend en kostbaar, omdat de producten niet in groten getale uit een machine rollen. Zij worden elk per stuk gemaakt.”
De insteek van deze definitie is gericht op producten. Zie de les als een product van de meester en je ziet veel moois.
De lessen worden per stuk gemaakt. Iedere les weeg je af en denk je na. Wat is goed voor de kinderen, waar help ik ze mee verder, hoe controleer ik dat, welke stappen neem ik daarna?
Geen kind is hetzelfde. Daar hou je als ambachtsman (-vrouw) rekening mee. Het is handwerk. Daar komen de mooiste werkstukken uit, want ze zijn met liefde gemaakt. Je ziet als buitenstaander dat het geen lopende bandwerk is. Want vakmanschap is meesterschap.
Vakmanschap is meesterschap. Vroeger (ok, boomer) werd dat gewaardeerd. Een vakman had aanzien. Geen mens zou het in zijn hoofd halen de ambachtelijk werkende meubelmaker te bekritiseren op zijn meesterstuk. Want het is een meesterstuk dat wij dagelijks afleveren (excuses aan alle vrouwelijke leerkrachten. Uiteraard bedoel ik jullie ook, maar juffenstuk is een beetje een mal woord).
De huidige waardering voor de meesterstukken die wij dagelijks afleveren is wel heel laag. Ik heb dan over de reacties die je soms op internet krijgt, de waardering door de politici en de benadering door sommige ouders. We liggen echt op heel veel fronten onder vuur.
Ons meesterstuk staat onder constante druk.
Ik weet niet hoe het jullie vergaat, maar onder druk lever ik niet de beste prestaties. Ik ga fouten maken, ik ga me haasten en dingen vergeten. Mijn meesterstuk is soms een flodderwerkje ….. een wankel IKEA kastje.
Nu kunnen we wachten en zeuren hierover, maar we kunnen ook proberen zelf ons vakmanschap terug te grijpen. Want we hebben best zaken uit handen gegeven.
Dat verdienen we, maar het schept ook verplichtingen.
Ik zal met het laatste beginnen. Eerder in dit stuk schreef ik dat je een zekere bezetenheid moet hebben om de laatste ontwikkelingen bij te houden. Daar schort het best nogal aan. Ik weet waar ik het over heb. Mijn genoemde professionele bezetenheid is ook iets van de laatste vijf jaar. Voor die tijd heb ik lang een beetje aangerommeld. Wil je je vak professioneel verstaan dan zal je echt moeten weten wat er speelt. Ook al is het veel. Noblesse oblige. Als je voor vol aangezien wilt worden zul je je voor vol moeten gedragen.
Dan laten we zien dat we het ook echt verdienen. Dat we een beter salaris verdienen, dat we een normale werkdruk verdienen, dat we betere voorwaarden verdienen ……. Dat de huidige situatie niet gezond is voor welke betrokkene dan ook.
Zodat we tegen iedereen kunnen zeggen; “Vak you, als je mij niet serieus neemt. Want vakmanschap is meesterschap.”
Bertus Meijer / Onderwijsenzo
Februari 2020
Literatuur:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten