072. Als je voor een dubbeltje geboren bent .....

ALS JE VOOR EEN DUBBELTJE GEBOREN BENT ….

Ik lees dingen:

Coronacrisis: motor voor anders organiseren

Soms verschijnt er iets dat vraagt om een (tegen)reactie. 

Soms mis je iets tot je oog er ineens op valt.

Op 29 juni 2020 verschijnt het artikel “Coronacrisis, de motor voor anders organiseren” (1) op de site van de PO raad. Na enige twittercommotie op 18 juli ga ik het ook maar eens lezen. En het viel niet mee …..

Het anonieme schrijfsel gaat over een gesprek tussen een aantal bestuurders en een directeur over de opbrengsten van onze aanpak gedurende de coronacrisis. Omdat de PO raad er vooral is voor de bestuurders zijn er geen leerkrachten bij dit gesprek betrokken. Da's een jammerlijk gemiste kans. 

Ik moet allereerst zeggen dat een crisis gebruiken om dit soort zaken aan de kaak te stellen niet geheel mijn manier is om met zaken om te gaan. Een crisis met duizenden doden en oneindig veel leed. Soms moet je op je popelende veranderhanden gaan zitten en zwijgen. Dit is zo’n moment. Dan past alleen respectvol je mond houden. Maar dat is iets persoonlijks dat los staat van de “inhoud”.

Ik citeer derhalve nu enkele zaken uit het artikel. 

,,We moeten terug naar de kern van ons onderwijs’’ aldus Henny Sikken, voorzitter College van Bestuur van Openbaar Onderwijs Wijk bij Duurstede.

Wat Astrid Berendsen, lid College van Bestuur van de Onderwijsspecialisten de afgelopen tijd heeft beziggehouden is het thema leerachterstanden: ,,Leerachterstanden, wat zijn dat? En ten opzichte van wat? Je kunt alleen een leerachterstand hebben ten opzichte van de norm in het oude normaal, die je zelf bedenkt. En niet als kind in je ontwikkeling. Je bent waar je bent en dat is goed. Dit gaat veel meer uit van de ontwikkeling van het kind. We moeten terug naar de bedoeling.’’ 

Ik lees dus tot twee keer toe dat we terug moeten naar de kern (bedoeling). Dat impliceert blijkbaar dat we die kwijt waren geraakt. Je kan niet teruggaan naar iets waar je al bent. Dat we deze zaken kwijt waren wordt verderop niet echt onderbouwd. Wat de kern van onderwijs is, wordt trouwens ook niet echt duidelijk. Voor mij is de kern: ieder kind de kans geven (!) op een toekomst. Deze toekomst hebben we geen invloed op, maar het geven van kansen wel. Gelijke kansen. 

“je bent waar je bent en dat is goed”

Onderwijs draait voor mij dus om het geven van een toekomst aan kinderen. Ook aan kinderen die weinig tot geen kansen hebben. En daar is winst in te behalen. (2) Dat is onze taak. Dat is het “oude normaal” en moet ook het “nieuwe normaal” zijn (de enige keer dat ik deze onzintermen zal gebruiken). Als je het bovenstaande zegt vraag ik me af of je de kinderen echt de kans wil geven om verder te komen. Het klinkt voor mij naar wat mijn vader altijd zei: “Als je voor een dubbeltje geboren bent, word je nooit een kwartje” Die tijd ligt tot hopelijk ver achter ons. Ik hoop inmiddels een kwartje te zijn. Omdat ik die kans kreeg en pakte.

Ik moest denken aan dit stukje dat 17 juli jongstleden in de Volkskrant stond "Om je uit de modder van je jeugd te knokken heb je een volwassene nodig die om je geeft." (2) 
Dan denk ik aan degene die wanhopig tikt op de verwarmingsbuis en de verborgen, geringe barmhartigheid van de opmerking "je bent waar je bent en dat is goed". Hoe goed bedoeld ook. Ik hoop voor minstens een enkele leerling die volwassene te zijn die van dat dubbeltje een kwartje weet te maken. Kansen te geven .... dat is namelijk ook kansengelijkheid. Een kind moet die kans niet hoeven pakken, die moet hij krijgen. Ik had hem zelf niet gepakt .....

,,Het eigenaarschap en vakmanschap van onze leraren, dáár moeten we op verder bouwen.’’ vindt  Karen Albers, lid College van Bestuur van Dynamiek. Albers vervolgt: ,,en we moeten vooral vanuit eigen kracht handelen, en kritisch blijven op wat op het onderwijs afkomt.’’ 

Niets, echt helemaal niets staat hier. Gebakken lucht met een saus van wollige zwammen. De dooddoeners en clichés vliegen je om de oren: eigenaarschap, vanuit je kracht handelen enz. Was het nu niet mogelijk om mensen met iets meer diepgang te vinden om dit gesprek mee te voeren? Mensen voor de klas ….. om maar eens een boeiende zijweg te noemen. Een beetje een mal idee. 

,,In de kern is het onderwijssysteem van veel scholen nog zoals Ken Robinson dit ‘het lopende band systeem’ noemde. Kinderen zijn pakketjes, gaan over een lopende band door de school, krijgen van jaar tot jaar leerstof, en aan het eind van de band staan ze op een wisselend niveau.”

Wat is dit nu weer voor visie op mijn vakmanschap? Het dedain is groot. Ik sta blijkbaar al tientallen jaren aan de lopende band pakjes te vullen. Niks mis mee overigens. Maar niet mijn aanvankelijke keuze en eigenlijk best overbetaald. Ik vraag me af of degene die dit zegt weleens echt in een klas kijkt. Echt ziet wat er gebeurt. Echt probeert te doorgronden wat we in de groep doen.  Als je deze mening hebt, kan ik me dat echt niet voorstellen. Maar het mag wel gewoon op de site van PO raad uitgekraamd worden. Ik ben blij dat mijn blik op dit uiterst verantwoordelijke werk verder gaat dan dit soort oneliners die het lekker doen in de media. 

“We moeten nu doorpakken en het onderwijs verder personaliseren.’’ 

Ik lees het vaak, maar vraag me dan altijd af; van wie moet dat? Wie zijn we? Personaliseren staat voor mij haaks op gelijke kansen. Ik refereer aan mijn vorige artikel. (3)

“Over bevoegdheden gesproken, ik wil de sector vooral oproepen om niet meer over onbevoegden spreken. Ik spreek liever over anders bevoegden.”

Dit soort taalspelletjes zijn zo doorzichtig. Mensen zijn bevoegd of niet-bevoegd. Er is geen halfbakken tussenvorm. Bevoegden geven les en niet-bevoegden ondersteunen. Dat er nu niet-bevoegden voor de groep mogen staan is een noodzakelijk kwaad na jaren falend onderwijsbeleid. Dit mag op geen enkele manier normaal gevonden worden.

Op de site van de overheid staan de bekwaamheidseisen voor onderwijspersoneel. (4) Ik ga ze niet allemaal herhalen, maar het is nogal een lijst . Onderaan vindt u de link bij nummer 4. Maar ik begrijp dat deze zaken die daar vermeld staan ineens minder van belang zijn in de dagelijkse praktijk van 2020. En dat geldt met name voor de pedagogische bekwaamheidseisen. Een uiterst kwalijke zaak. 

En ik weet best dat er niet capabele bevoegden zijn en andersom. Zoals in elke sector. Bevoegd is niet altijd bekwaam. Maar ….. dat neemt niet weg dat we niet het hellend vlak op moeten. Wat mij betreft: bevoegd geeft les en onbevoegd niet. Let wel: ik heb het over lesgeven! Een uur de groep nemen en wat vertellen over bijenhouden is prima. Dat is niet echt lesgeven. Anders bevoegd is een niet bestaand taalgrapperig verzinsel. Hoewel …… als ik echt aan de lopende band pakjes aan het vullen ben kan een anders- (of niet-) bevoegde dat ook wel doen. Dat dan weer wel. Wellicht wordt dat bedoeld. Dan heb ik niks gezegd. Maar gooi dan alle bekwaamheidseisen zoals de overheid die voorstaat overboord. 

“Ik noem bijvoorbeeld ‘Flipping the classroom’. Of het opnemen van lessen voor andere groepen, of zelfs voor andere scholen. Dit kunnen we landelijk delen.’’ 

Onderwijs draait om echt contact. Face to face. Ik gaf online les en ze deden allemaal braaf mee. Ik had, in tegenstelling tot veel collega’s het geluk dat ik ze allemaal heb kunnen bereiken. Een buitenstaander zag een geoliede machine. Maar …. Ik wist niks. Ik wist niet hoe ze het deden, of ze mijn uitleg oppakten, met wie ze het deden. Ik wist niets. Helemaal niets. 

Er zijn kinderen die iets niet snappen, maar het niet zeggen. In de klas zie ik dat, merk ik dat. Dat is mijn vakmanschap. Vakmanschap dat ik al jaren vergroot. En nog dagelijks verbeter. Die signalen kreeg ik maandenlang niet. Dat vakmanschap is met geen enkele digitale flutoplossing te vervangen. 

,,Ik wil ook juist samen met onze medewerkers kijken naar wat de afgelopen periode ons heeft opgeleverd’’, geeft Astrid Berendsen aan. Wat ging goed en wat is mislukt? We moeten voorkomen dat we terugvallen in het oude normaal en deze tijd benutten om te leren en ons nieuwe verhaal te maken.’’ 

Het oude normaal. Blijkbaar moeten we daar niet naar terug willen. Dat schijnt een schrikbeeld te zijn. Het geheel wordt ook hier flinterdun onderbouwd. Ik ben benieuwd wat er zo laakbaar is aan dat "oude normaal". Ik lees het niet. 

Berry Hakkeling, directeur Kindcentrum de Ark sluit af: “Terugkijkend op de afgelopen periode heb ik mij afgevraagd wat nou werkelijk belangrijk is. Het gaat om keuzes maken en om vooral te leren van deze bijzondere periode. Maar de grootste les voor mij is dat onze belangrijkste opdracht is om kinderen voor te bereiden om goed mens te worden.”

In enkele zinnen lees ik weer helemaal niets behalve dooddoeners. Het gaat om keuzes maken, leren van deze periode, voorbereiden op een goed mens worden. Veel tekst, weinig inhoud …

Ik vraag me de volgende zaken af:

• -       Wat is een goed mens? 
• -       In hoeverre waren we daar in de periode voorafgaand aan corona niet mee bezig?
• -       Is het onze taak om goede mensen af te leveren?

Vragen waar ik in het stuk geen antwoord op krijg.
Voorts vraag ik me af waar men was gedurende dat vervelende "oude normaal". 

Het artikel staat stijf van de clichés en eigenlijk wordt er niets gezegd. Ik heb bovenin deze reactie het woord “inhoud” tussen aanhalingstekens gezet. Niet voor niets. Zelden zo’n flinterdun stukje zonder enige inhoud gelezen. Waarom dit op de site van PO raad gedeeld moet worden is me een raadsel. De PO raad onwaardig. Ze kunnen beter. 

Bertus Meijer / Onderwijsenzo

Juli 2020

1.     https://www.poraad.nl/nieuws-en-achtergronden/coronacrisis-motor-voor-anders-organiseren
2.     https://www.volkskrant.nl/columns-opinie/om-je-uit-de-modder-van-je-jeugd-te-knokken-heb-je-een-volwassene-nodig-die-werkelijk-om-je-geeft~b71c0ca6/?utm_campaign=shared_earned&utm_medium=social&utm_source=twitter
3.     https://debasismeester.blogspot.com/2020/07/071-weer-een-nieuwe-ronde-weer-geen.html
4.     https://wetten.overheid.nl/BWBR0018692/2018-08-01