De tien geboden van Stijn de Paepe.
Nummer 7: Immer zult gij authentiek zijn
Stijn de Paepe noemt zich een moderne Vlaamse rederijker. Sinds september 2016 schrijft hij dagelijks een dagvers in de Vlaamse krant “De Morgen”. Onlangs bestond het vers uit tien geboden voor het onderwijs. In deze reeks columns licht ik er steeds eentje uit.
Vandaag nummer 7: “Immer zult gij authentiek zijn.”
“Wees jezelf” zei ik tot iemand.
Maar dat kon niet.
Hij was niemand.
(P.A. de Genestet)
(P.A. de Genestet)
“Wees jezelf maar. Er zijn al genoeg anderen.”
We willen graag authentiek gevonden worden. In de volksmond is dat hetzelfde als “jezelf zijn”. Wat er precies mee bedoeld wordt blijft altijd een beetje in de lucht hangen.
Dus wat is dat eigenlijk? Authentiek
Het puzzel-synoniemen-woordenboek geeft de volgende 17 synoniemen: 1) Betrouwbaar 2) Echt 3) Eigenhandig geschreven 4) Geloofwaardig 5) Live 6) Niet vervalst 7) Onverdacht 8) Onvervalst 9) Oorspronkelijk 10) Origineel 11) Realistisch 12) Rechtsgeldig 13) Sluiting van een muziekstuk 14) Waar 15) Waarachtig 16) Waarlijk 17) Werkelijk afkomstig. (1)
Ik denk dat in ons werk voor de klas de nummer 1,2,4,9,11,14 en 15 van belang zijn.
Als leerkracht ben je de hele dag met kinderen en volwassenen bezig. Je praat, doet voor, je leeft voor, je gaat om met emoties, je bent zelf weleens geëmotioneerd, je hebt te maken met ouders, je overlegt met collega’s en je hebt te maken met externen. Het lijkt me moeilijk en vermoeiend om steeds maar weer een rol te spelen en niet authentiek te zijn. Ik zou snel door de mand vallen.
En we kennen ze allemaal. De mensen die een pose aannemen en niet authentiek zijn. Een blinde ziet en een dove hoort de gemaaktheid.
Ik had eens een interim-directeur die na een woedeaanval van mij consequent zei: “Bertus, ik ben je dankbaar voor je feedback. Het is als een cadeau.” Zaak is dan naar de ogen te kijken. Ze vertelden iets anders. Hij kon me, terecht, wel wat aandoen.
Waarom is authenticiteit van belang?
Arja Kerpel stelt op Wij-leren dat de volgende zaken van belang zijn om tot een goed pedagogisch klimaat te komen.
- De leerkracht moet aandacht hebben voor de kinderen en zich in hun situatie in kunnen leven.
- De leerkracht moet authentiek zijn en gezag hebben.
- De leerkracht moet vertrouwen in zijn leerlingen hebben. Hij ondersteunt het zelfvertrouwen van de kinderen, door hen het gevoel te geven dat ze het kunnen.
- De leerkracht heeft respect voor zijn leerlingen en bevordert het onderlinge respect tussen de kinderen.
- De leerkracht moet zorgen voor een ordelijke en functionele leeromgeving. Het geeft rust en veiligheid als de kinderen weten waar alles staat en welke functie het heeft.
- De leerkracht stimuleert de zelfstandigheid en het verantwoordelijkheidsgevoel bij de kinderen.
- Er zijn heldere regels, dat schept duidelijkheid. Het beste is als er in de school duidelijke omgangsregels zijn afgesproken.
- Er is een goede structuur in de groep, dat biedt zekerheid.(2)
In het kader van deze column is nummer 2 van belang, maar ik deel ze graag allemaal. Ik vind het van belang dat authenticiteit en gezag (= aanvaarde macht) in een enkele zin worden genoemd. Ben je niet authentiek dan wordt je “macht” niet aanvaard. De kinderen weten dat je jezelf niet bent. Ik wist precies wanneer mijn moeder vroeger “namaakboos” was. En daar maakte ik dan weer dankbaar misbruik van. Ook hier keek ik weer naar haar ogen. De spiegel van de ziel zeggen ze weleens.
Dit geheel betekent dat je best op kleine punten mag verschillen van je collega’s. Uiteraard moet de rode lijn binnen de school hetzelfde zijn. Daar heb je voor gekozen toen je op een school kwam te werken. Maar kinderen zijn niet altijd gebaat bij een eenheidsworst aan leerkrachten.
Ten eerste omdat de wereld ook niet bestaat uit eenheidsworst. Dat is fijn. Ik was blij dat ik na die strenge meester in de derde klas die aardige, lieve meester in de vierde kreeg.
Maar vooral omdat leerkrachten anders in een te strak keurslijf moeten functioneren. Ze zijn niet meer authentiek. Dat lijkt me op de lange duur voor leerkrachten zeer lastig te handhaven. En voor kinderen niet wenselijk. Ik denk dat kinderen hierin flexibeler zijn dan we denken. Ze lezen de ogen ….
Pedro de Bruyckere ging voor zijn promotieonderzoek in 2017 op zoek naar de criteria die maken dat een leerkracht door de leerlingen als authentiek wordt ervaren.
Hij vond er 4:
1. Leerkrachten moeten weten waar ze het over hebben. Hij weet de lesinhoud te vertalen voor zijn leerlingen. (expertise)
2. Ze moeten positief gepassioneerd zijn zonder een vakidioot te zijn (passie)
3. Ze moeten klas een leerlingen het gevoel geven uniek te zijn. Het curriculum is geen belemmering en hij past de lessen aan naar de behoefte van zijn klas (uniciteit)
4. Ze moeten professionele belangstelling hebben voor hun leerlingen. Deze interesse is professioneel. De leerlingen worden geen vrienden. (3) (4)
Opvallend is dat de eerste drie criteria over het vak gaan. Over het lesgeven. Zeker de nummers 1 en 3 zijn aan te leren. Maar ze zijn alle 4 onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ze zijn allemaal een voorwaarde om in de ogen van de leerlingen authentiek te zijn.
Enkele opmerkingen bij de criteria:
· Er is momenteel een discussie over de toelatingsexamens voor de PABO. Ze zouden te moeilijk zijn en een afschrikwekkend effect hebben. Het eerste criterium geeft aan dat kennis en expertise belangrijk zijn. Ik denk dat het niet de primaire taak van de PABO is om feitenkennis over geschiedenis of aardrijkskunde bij te brengen. Het lijkt me niet meer dan redelijk dat een stevige basis aanwezig dient te zijn voordat men aan de PABO begint. Laten we daar alsjeblieft niet aan tornen.
· Uit het derde criterium blijkt dat het slaafs volgen van de methode niet aan te raden is. Dat vraagt ervaring en een goed inzicht in de leerlijnen. Durven loslaten. Zeker voor beginnende leerkrachten niet makkelijk. Hier ligt dus wel een taak voor de PABO.
· En ik ben opgelucht dat ik geen vakidioot ben. Geloof ik …. J
Bertus Meijer / Onderwijsenzo
Augustus 2019
Literatuur:
5. Pedro De Bruyckere, Authenticity Lies in the Eye of the Beholder. Proefschrift Open Universiteit, 2017.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten